MENU
Wież Bismarcka na Wielkiej Sowie.

Dodał: Zbigniew Waluś° - Data: 2012-07-17 09:49:44 - Odsłon: 5462
Lata 1920-1940


Pierwsza wieża widokowa na Wielkiej Sowie powstała w 1885 roku. Była to konstrukcja drewniana osadzona na wysokim murowanym postumencie o łącznej wysokości 20 metrów. Budowla nie mogła sprostać rosnącym oczekiwaniom turystów, dodatkowo jej stan techniczny ulegał szybkiemu pogorszeniu w trudnych, górskich warunkach, stąd na początku XX wieku, w 1904 roku Związek Towarzystw Górskich Gór Sowich (Verband der Gebirgsvereine an der Eule) zainicjował budowę nowej wieży na terenie należącym do hrabiego Seidlitza-Sandrecky'ego, odległym 13 km od Dzierżoniowa. Zdecydowano się wznieść obiekt murowany o charakterze pomnikowym poświęconej kanclerzowi Rzeszy Otto von Bismarckowi. Projekt architektoniczny przygotował murarz Hennig z Walimia - budynek uzyskał formę uproszczonego neoklasycyzmu. Budowę sfinansowano ze zbiórek pieniężnych prowadzonych w Dzierżoniowie i okolicy. Do 1907 roku zdołano uzbierać 18.218 marek. Przedsięwzięcie powierzono firmie Bastanier & George z Lipska. Kamień węgielny położono 1 lipca 1905 r. Zrezygnowano przy budowie z wykorzystania miejscowego gnejsu z uwagi na jego przeciętną wytrzymałość. Cokół wieży wykonano z bloków łamanego granitu, samą wieżę zbudowano natomiast z żelbetowych, prefabrykowanych kręgów układanych jeden na drugim. Stropy w wieży są żelbetowe.

Dnia 24 maja 1906 roku, w święcie Wniebowstąpienia, w promieniach słonecznych odbyło się uroczyste otwarcie wieży. Plac wokół wieży, który wypełniły tysiące gości, przyozdobiono girlandami i chorągwiami. Po wygłoszeniu okolicznościowych przemówień i muzycznym recitalu, odbyło się przekazanie wieży przez pana Georga (firma Bastanier & George). Mowę dziękczynną wygłosił Richard Thamm, sekretarz Rady Miejskiej w Dzierżoniowie, prezes, pomysłodawca powstania schronisk szkolnych w Sokolcu i w Srebrnej Górze, dziękując wszystkim darczyńcom. Koszt wystawienia wieży przekroczył 18 tys. marek, dlatego jeszcze rok po jej otwarciu prowadzono zbiórkę.

Wieża w przyziemiu ma kształt kolisty o średnicy 6,4m. Cokół wieży otaczają schody zewnętrzne półkolem o promieniu 4,8 m. Wysokość wieży zbudowanej z granitu i żelbetu wynosi 25 m, średnica na dole 8 m a na górze 4 m. Na parterze wieży urządzono izbę pamięci, w której postawiono 90 cm wysokości popiersie kanclerza Otto v. Bismarcka, wykonane przez Harro Magnussena w galwanoplastycznym zakładzie tworzyw sztucznych w Geislingen / Würtenberg. Popiersie sfinansował bankier z Dzierżoniowa - Opitz. W pomieszczeniu tym znajdowały się również 3 kolorowe okna z witrażami przedstawiającymi motywy z życia Bismarcka - witraże sfinansował przemysłowiec Wiesen z Walimia. Krętymi schodami zewnętrznymi, okalającymi cokół można było dostać się do schodów wewnątrz wieży, które prowadziły na kondygnację widokową z 14 otworami okiennymi. Następne 21 stopni schodów prowadziło na górną platformę widokową budowli zaopatrzoną w blanki. "Ogień w wieży" pochodził z zainstalowanego tutaj reflektora acetylenowego. Ściany wieży pokryte są płaskim boniowaniem imitując spoiny kamiennych brył.

Wieża Bismarcka przyciągała rzesze turystów. W latach do I wojny światowej sprzedawano ok. 8.500 biletów wstępu rocznie. Rekordowym pod tym względem rokiem był pierwszy po oficjalnym otwarciu rok – wówczas wieżę odwiedziło ok. 21 000 turystów (średniodziennie 55 osób). Wieża służyła turystom nieprzerwanie przez 33 lata i dopiero w 1939 roku została poddana po raz pierwszy gruntownemu remontowi.
.
Po 1945 roku wieżę oficjalnie nazwano imieniem gen. Władysława Sikorskiego (napis z nazwą wieży był widoczny jeszcze w połowie lat 60.), a następnie (w 1980 r.) imieniem dr Mieczysława Orłowicza (aktywnego działacza PTTK). Obie nazwy nie przyjęły się. Lokalizacja wieży na styku trzech gmin skutkowała tym, że przez dziesięciolecia obiekt nie miał właściwej opieki. Kolejne lata przynosiły jej powolną dewastację. Ciekawym powojennym epizodem było nadbudowanie nad murowaną wieżą drewnianej wieży triangulacyjnej (przełom lat 50/60) - tę karkołomną konstrukcję wkrótce rozebrano.

Kilka razy w historii pojawiły się szanse i nadzieje na remont, jednak kończyło się to tylko na krótkookresowych pracach zabezpieczających obiekt przed całkowitym zniszczeniem. Projekt renowacji wieży wykonało w 2001 roku dzierżoniowskie Biuro Obsługi Budownictwa "Architekt". Remont wieży rozpoczął się w 2004 roku, a w 2005 r. projekt otrzymał finansowanie ze środków UE, program Interreg IIIa. W pierwszej fazie remontu, zakończonego na 100. lecie wieży odnowiono elewację wieży i wymieniono stolarkę okienną. Koszt prac wyniósł wówczas 250 tys. zł. 16 czerwca 2006 r. uroczyście otwarto wyremontowaną wieżę. W kolejnym etapie remontu w latach 2008-2010 planowano remont schodów i wnętrz. Zauważalne po kilku latach od remontu (w 2011 r.) były spękania tynków. Latem 2014 r, prowadzono kolejne prace remontowe, ponadto obok wieży zbudowano kaplicę.

Elewacja wieży widokowej nie przetrwała zbyt długo i 15 lat później wymagała ponownego remontu. W 2021 roku, po wielu staraniach Gminie Pieszyce udało się pozyskać środki finansowe na remont tego najważniejszego dla Pieszyc obiektu turystycznego. Wykonawcą prac remontowych została wrocławska firma ALTA Sp. z o.o., specjalizująca się w renowacji zabytków. Na remont przeznaczono kwotę ponad 800 000 złotych. Wieżę zamknięto dla turystow 24 sierpnia 2021 r. Zakres prac remontowych obejmował remont ścian zewnętrznych (zbicie starych tynków, nałożenie nowych - wodoodpornych), stolarki okiennej, stropów żelbetowych, renowację stolarki drzwiowej, stopni betonowych i stalowych schodów, instalacji oświetleniowej i odgromowej oraz wykonanie tynków wewnętrznych. Łączny koszt prac zamknął się w kwocie 1 mln zł. Wieżę ponownie udostępniono turystom 16 lipca 2023 r.

Wieża widokowa na Wielkiej Sowie nie jest wpisana do rejestru zabytków, choć ma założoną kartę obiektu (tzw. białą) z rekomendacją wpisania do RZ.

(moose - różne źródła m.in. zabytek.pl. wustewaltersdorf.de, mat. prasowe Gminy Pieszyce)

  • /foto/33/33531m.jpg
    1905
  • /foto/70/70669m.jpg
    1906
  • /foto/103/103676m.jpg
    1906
  • /foto/158/158804m.jpg
    1906
  • /foto/7101/7101068m.jpg
    1906
  • /foto/8923/8923661m.jpg
    1906
  • /foto/143/143814m.jpg
    1906 - 1910
  • /foto/219/219985m.jpg
    1906 - 1915
  • /foto/418/418995m.jpg
    1906 - 1915
  • /foto/60/60316m.jpg
    1906 - 1930
  • /foto/186/186787m.jpg
    1906 - 1945
  • /foto/439/439843m.jpg
    1906 - 1945
  • /foto/33/33736m.jpg
    1907
  • /foto/3479/3479815m.jpg
    1907
  • /foto/3645/3645562m.jpg
    1907
  • /foto/7706/7706030m.jpg
    1907
  • /foto/24/24789m.jpg
    1907 - 1915
  • /foto/8724/8724702m.jpg
    1907 - 1920
  • /foto/33/33533m.jpg
    1908
  • /foto/33/33737m.jpg
    1908
  • /foto/3590/3590302m.jpg
    1908
  • /foto/33/33854m.jpg
    1909
  • /foto/33/33855m.jpg
    1909
  • /foto/3789/3789948m.jpg
    1909 - 1910
  • /foto/448/448021m.jpg
    1910
  • /foto/3428/3428177m.jpg
    1910
  • /foto/3428/3428178m.jpg
    1910
  • /foto/272/272704m.jpg
    1910 - 1913
  • /foto/273/273105m.jpg
    1910 - 1913
  • /foto/7048/7048202m.jpg
    1910 - 1913
  • /foto/40/40805m.jpg
    1910 - 1915
  • /foto/4706/4706342m.jpg
    1910 - 1915
  • /foto/6902/6902369m.jpg
    1910 - 1915
  • /foto/8872/8872356m.jpg
    1910 - 1915
  • /foto/8200/8200763m.jpg
    1910 - 1917
  • /foto/420/420832m.jpg
    1910 - 1920
  • /foto/6220/6220078m.jpg
    1910 - 1920
  • /foto/179/179142m.jpg
    1910 - 1930
  • /foto/3806/3806452m.jpg
    1910 - 1945
  • /foto/250/250428m.jpg
    1913
  • /foto/33/33536m.jpg
    1914
  • /foto/320/320455m.jpg
    1914 - 1915
  • /foto/61/61015m.jpg
    1915 - 1917
  • /foto/40/40698m.jpg
    1915 - 1920
  • /foto/6339/6339615m.jpg
    1915 - 1920
  • /foto/7266/7266101m.jpg
    1915 - 1920
  • /foto/8518/8518618m.jpg
    1915 - 1920
  • /foto/6105/6105050m.jpg
    1919
  • /foto/3661/3661838m.jpg
    1920
  • /foto/3935/3935967m.jpg
    1920
  • /foto/414/414316m.jpg
    1920 - 1923
  • /foto/3390/3390226m.jpg
    1920 - 1930
  • /foto/4379/4379028m.jpg
    1920 - 1930
  • /foto/10418/10418525m.jpg
    1920 - 1930
  • /foto/237/237799m.jpg
    1920 - 1940
  • /foto/4258/4258893m.jpg
    1920 - 1940
  • /foto/3380/3380098m.jpg
    1920 - 1945
  • /foto/6367/6367349m.jpg
    1923
  • /foto/6417/6417417m.jpg
    1923
  • /foto/256/256250m.jpg
    1923 - 1925
  • /foto/80/80421m.jpg
    1925 - 1939
  • /foto/3376/3376381m.jpg
    1928
  • /foto/6640/6640932m.jpg
    1929
  • /foto/33/33538m.jpg
    1930
  • /foto/5143/5143026m.jpg
    1930
  • /foto/6471/6471608m.jpg
    1930
  • /foto/6339/6339623m.jpg
    1930 - 1935
  • /foto/7711/7711327m.jpg
    1930 - 1936
  • /foto/9145/9145966m.jpg
    1930 - 1936
  • /foto/6225/6225837m.jpg
    1930 - 1938
  • /foto/5833/5833101m.jpg
    1930 - 1939
  • /foto/7785/7785912m.jpg
    1930 - 1939
  • /foto/8801/8801872m.jpg
    1930 - 1939
  • /foto/134/134435m.jpg
    1930 - 1940
  • /foto/3515/3515906m.jpg
    1932
  • /foto/3553/3553666m.jpg
    1932
  • /foto/5781/5781978m.jpg
    1932 - 1938
  • /foto/423/423646m.jpg
    1934
  • /foto/282/282814m.jpg
    1935
  • /foto/3569/3569907m.jpg
    1935
  • /foto/6957/6957529m.jpg
    1935
  • /foto/8858/8858160m.jpg
    1935
  • /foto/305/305308m.jpg
    1935 - 1940
  • /foto/6339/6339616m.jpg
    1935 - 1940
  • /foto/6339/6339617m.jpg
    1935 - 1940
  • /foto/6339/6339618m.jpg
    1935 - 1940
  • /foto/3333/3333549m.jpg
    1935 - 1941
  • /foto/8270/8270616m.jpg
    1936
  • /foto/5839/5839025m.jpg
    1936 - 1940
  • /foto/8126/8126179m.jpg
    1938 - 1942
  • /foto/3736/3736420m.jpg
    1940
  • /foto/5686/5686708m.jpg
    1940 - 1944
  • /foto/4714/4714017m.jpg
    1941
  • /foto/7101/7101070m.jpg
    1941
  • /foto/7101/7101072m.jpg
    1942
  • /foto/33/33738m.jpg
    1944
  • /foto/6989/6989139m.jpg
    1950 - 1960
  • /foto/3539/3539779m.jpg
    1955 - 1965
  • /foto/335/335488m.jpg
    1959
  • /foto/352/352722m.jpg
    1960
  • /foto/7706/7706010m.jpg
    1960 - 1962
  • /foto/6397/6397670m.jpg
    1960 - 1965
  • /foto/6319/6319175m.jpg
    1960 - 1980
  • /foto/305/305219m.jpg
    1969 - 1971
  • /foto/141/141433m.jpg
    1970 - 1980
  • /foto/141/141437m.jpg
    1970 - 1980
  • /foto/6319/6319177m.jpg
    1970 - 1980
  • /foto/5376/5376151m.jpg
    1971
  • /foto/212/212357m.jpg
    1973
  • /foto/10411/10411695m.jpg
    1975 - 1979
  • /foto/4810/4810621m.jpg
    1975 - 1980
  • /foto/300/300400m.jpg
    1978
  • /foto/7055/7055366m.jpg
    1978
  • /foto/7055/7055373m.jpg
    1978
  • /foto/80/80103m.jpg
    1980 - 1983
  • /foto/17/17162m.jpg
    1980 - 1987
  • /foto/4236/4236645m.jpg
    1981
  • /foto/4236/4236647m.jpg
    1981
  • /foto/4236/4236646m.jpg
    1984
  • /foto/6339/6339620m.jpg
    1984
  • /foto/6975/6975620m.jpg
    1985
  • /foto/109/109056m.jpg
    1986
  • /foto/9828/9828595m.jpg
    1991
  • /foto/9828/9828599m.jpg
    1993
  • /foto/5909/5909130m.jpg
    1996
  • /foto/6323/6323948m.jpg
    1997
  • /foto/5909/5909040m.jpg
    1998
  • /foto/6295/6295830m.jpg
    1998
  • /foto/204/204052m.jpg
    1999
  • /foto/9560/9560118m.jpg
    2000
  • /foto/9560/9560119m.jpg
    2000
  • /foto/9560/9560120m.jpg
    2000
  • /foto/33/33664m.jpg
    2002
  • /foto/33/33986m.jpg
    2002
  • /foto/33/33987m.jpg
    2002
  • /foto/33/33831m.jpg
    2003
  • /foto/33/33832m.jpg
    2003
  • /foto/33/33539m.jpg
    2003
  • /foto/33/33540m.jpg
    2003
  • /foto/33/33541m.jpg
    2003
  • /foto/40/40957m.jpg
    2003
  • /foto/33/33786m.jpg
    2004
  • /foto/199/199910m.jpg
    2004
  • /foto/3237/3237091m.jpg
    2005
  • /foto/3237/3237092m.jpg
    2005
  • /foto/74/74091m.jpg
    2005
  • /foto/74/74092m.jpg
    2005
  • /foto/74/74093m.jpg
    2005
  • /foto/74/74094m.jpg
    2005
  • /foto/74/74096m.jpg
    2005
  • /foto/74/74097m.jpg
    2005
  • /foto/74/74098m.jpg
    2005
  • /foto/74/74099m.jpg
    2005
  • /foto/9828/9828610m.jpg
    2005
  • /foto/6119/6119830m.jpg
    2006
  • /foto/4519/4519394m.jpg
    2006
  • /foto/4519/4519395m.jpg
    2006
  • /foto/84/84033m.jpg
    2006
  • /foto/83/83977m.jpg
    2006
  • /foto/83/83978m.jpg
    2006
  • /foto/87/87177m.jpg
    2006
  • /foto/8459/8459589m.jpg
    2006
  • /foto/100/100691m.jpg
    2006
  • /foto/100/100692m.jpg
    2006
  • /foto/108/108976m.jpg
    2006
  • /foto/108/108978m.jpg
    2006
  • /foto/126/126379m.jpg
    2006
  • /foto/126/126381m.jpg
    2006
  • /foto/126/126382m.jpg
    2006
  • /foto/5586/5586061m.jpg
    2007
  • /foto/4519/4519399m.jpg
    2007
  • /foto/4519/4519403m.jpg
    2007
  • /foto/3752/3752800m.jpg
    2007
  • /foto/171/171327m.jpg
    2007
  • /foto/177/177987m.jpg
    2007
  • /foto/193/193271m.jpg
    2007
  • /foto/175/175601m.jpg
    2007
  • /foto/9496/9496975m.jpg
    2008
  • /foto/3796/3796165m.jpg
    2009
  • /foto/3796/3796166m.jpg
    2009
  • /foto/3796/3796172m.jpg
    2009
  • /foto/3237/3237101m.jpg
    2010
  • /foto/3237/3237103m.jpg
    2010
  • /foto/3237/3237106m.jpg
    2010
  • /foto/334/334669m.jpg
    2010
  • /foto/9755/9755261m.jpg
    2010
  • /foto/9755/9755262m.jpg
    2010
  • /foto/9755/9755263m.jpg
    2010
  • /foto/365/365686m.jpg
    2010
  • /foto/435/435013m.jpg
    2012
  • /foto/3428/3428162m.jpg
    2012
  • /foto/3428/3428163m.jpg
    2012
  • /foto/3577/3577664m.jpg
    2012
  • /foto/3587/3587892m.jpg
    2012
  • /foto/3948/3948614m.jpg
    2013
  • /foto/4326/4326434m.jpg
    2013
  • /foto/4670/4670113m.jpg
    2013
  • /foto/4670/4670119m.jpg
    2013
  • /foto/4670/4670123m.jpg
    2013
  • /foto/5246/5246396m.jpg
    2013
  • /foto/5246/5246398m.jpg
    2013
  • /foto/5246/5246403m.jpg
    2013
  • /foto/4195/4195169m.jpg
    2013
  • /foto/4230/4230346m.jpg
    2013
  • /foto/4688/4688766m.jpg
    2014
  • /foto/4689/4689906m.jpg
    2014
  • /foto/4670/4670187m.jpg
    2014
  • /foto/4913/4913898m.jpg
    2014
  • /foto/4913/4913905m.jpg
    2014
  • /foto/4913/4913910m.jpg
    2014
  • /foto/5290/5290652m.jpg
    2015
  • /foto/5290/5290687m.jpg
    2015
  • /foto/6057/6057032m.jpg
    2016
  • /foto/6085/6085712m.jpg
    2016
  • /foto/6085/6085735m.jpg
    2016
  • /foto/6310/6310748m.jpg
    2016
  • /foto/6310/6310755m.jpg
    2016
  • /foto/6311/6311294m.jpg
    2016
  • /foto/6311/6311299m.jpg
    2016
  • /foto/6297/6297995m.jpg
    2016
  • /foto/6443/6443286m.jpg
    2017
  • /foto/6444/6444801m.jpg
    2017
  • /foto/7732/7732833m.jpg
    2018
  • /foto/8197/8197550m.jpg
    2019
  • /foto/9233/9233477m.jpg
    2020
  • /foto/9233/9233479m.jpg
    2020
  • /foto/9233/9233480m.jpg
    2020
  • /foto/9233/9233481m.jpg
    2020
  • /foto/9791/9791755m.jpg
    2020
  • /foto/9791/9791757m.jpg
    2020
  • /foto/9791/9791758m.jpg
    2020
  • /foto/9791/9791760m.jpg
    2020
  • /foto/9791/9791763m.jpg
    2020
  • /foto/9810/9810586m.jpg
    2020
  • /foto/9463/9463757m.jpg
    2021
  • /foto/9463/9463758m.jpg
    2021
  • /foto/9463/9463759m.jpg
    2021
  • /foto/9463/9463760m.jpg
    2021
  • /foto/9627/9627575m.jpg
    2021
  • /foto/9627/9627635m.jpg
    2021
  • /foto/9635/9635219m.jpg
    2021
  • /foto/10011/10011002m.jpg
    2022
  • /foto/10771/10771988m.jpg
    2023
  • /foto/10772/10772124m.jpg
    2023
  • /foto/10506/10506540m.jpg
    2023
  • /foto/10623/10623802m.jpg
    2023
  • /foto/10677/10677485m.jpg
    2023
  • /foto/10677/10677486m.jpg
    2023
  • /foto/10677/10677487m.jpg
    2023
  • /foto/10677/10677488m.jpg
    2023

Cyfrowa Biblioteka Narodowa / www.polona.pl CBN Polona

Poprzednie: Kawiarnia i sala koncertowa Strona Główna Następne: Ratusz