Przez obszar miasta Wałbrzycha przepływają cztery cieki różnych typów, należące do dorzecza Odry i zlewiska Morza Bałtyckiego. Są to:
1/ Pełcznica (rzeka górska, ciek IV rzędu), będąca prawym dopływem Strzegomki
2/ Szczawnik (potok, ciek V rzędu), będący lewym dopływem Pełcznicy
3/ Poniatówka (struga górska, ciek V rzędu), będąca prawym dopływem Pełcznicy
4/ Sobięcinka (potok, ciek V rzędu), będąca lewym dopływem Pecznicy
Wszystkie mają kamienisto-żwirowe spękane koryto.
Ogólna charakterystyka wałbrzyskich cieków
Nazwa |
Typ cieku |
Długość [m] |
Powierzchnia zlewni [km2] |
Wysokość źródła [m n.p.m.] |
Wysokość ujścia [m n.p.m.] |
Spadek [%] |
Pełcznica |
rzeka górska |
39 950 |
68,0 |
558,0 |
200,1 |
8,95 |
Szczawnik |
potok |
13 870 |
26,8 |
553,0 |
? |
? |
Poniatówka |
struga górska |
5 200 |
9,5 |
500,0 |
278,0 |
29,40 |
Sobięcinka |
potok |
2 090 |
8,3 |
440,0 |
418,0 |
10,53 |
Pełcznica swój początek bierze u podnóże zachodniego zbocza wzniesienia Borowa, po północnej stronie przysiółka Kamionka w pobliżu Glinika Starego i przepływa przez Podgórze i Śródmieście (gdzie na całym odcinku zabudowanym koryto rzeki stanowi kanał o długości około 5400 m), dalej przez Stary-Zdrój, Szczawienko (tu rozpoczyna się głeboki wąwóz nazwany Przełomem Pełcznicy), Książ (wąwozem) i wpada do Strzegomki na zachód od wsi Skarżyce.
Pełcznicę do niedawna nazywano Czarną Rzeką, Czarną, Czarnulką czy Smródką.
Szczawnik swój początek bierze z północnych stoków Chełmca i przepływa przez Biały Kamień, Szczawno-Zdrój, Szczawienko (na całej długości w otwartym korycie bądź w kanale) i wpada do Pełcznicy w Pełcznicy.
Poniatówka swój początek bierze u południowo-wschodniego podnóże zbocza wzniesienia Czarnuszka po północno-zachodniej stronie od Kozic, przepływa przez Poniatów i wpada do Pełcznicy na początku ul. Hibnera.
Sobięcinka swój początek bierze z dwóch stawów przy byłym szybie kopalni Victoria w Sobięcinie, gdzie od rejonu ul. Zachodniej i pl. Darowskiej do ul. II Armii koryto potoku stanowi betonowy rurociąg, dalej otwartym korytem do ul. Kolejowej, po czym w kanale potok wpada do Pełcznicy w rejonie ul. Reja.
B.W.